THÁNH GIUSE
MẪU GƯƠNG ĐỜI SỐNG THÁNH HIẾN
~~~~~o0o~~~~
Kính thưa chị em! Hằng năm Giáo hội dành riêng tháng 3 để tôn kính thánh Giuse và mời gọi các Kitô hữu, cách riêng những người sống đời thánh hiến chiêm ngưỡng và học hỏi gương thánh nhân. Chúng ta đang sống trong tâm tình của Năm Thánh Giuse, việc tôn kính này lại mang nhiều ý nghĩa hơn, hầu giúp cho chúng ta noi gương thánh nhân để sống sứ mạng làm con cái Chúa và anh chị em với nhau và với thụ tạo ngày một hoàn thiện hơn.
Các trang sách Tin Mừng ít ỏi đề cập đến thánh Giuse không hề thuật lại cho chúng ta một lời nào của thánh nhân. Cuộc đời của thánh Giuse là một tình yêu thầm lặng. Nhưng những gì ngài đã sống, đã thực hiện trong vai trò một “người tôi trung” của Thiên Chúa, một người cha, một người chồng trong gia đình Nazarét, cũng đủ nói lên một mẫu gương thánh thiện và công chính nơi ngài. Trong giờ tĩnh nguyện này, chúng ta cùng chiêm ngưỡng thánh Giuse như là “mẫu gương của đời sống thánh hiến”.
Theo quan điểm thần học hiện đại, thì đời sống thánh hiến là bước theo dấu chân Đức Kitô sát hơn, hầu sống Giao Ước tình yêu với Thiên Chúa. Việc dấn thân quyết liệt của người tu sĩ được diễn tả trong lời tuyên khấn quen thuộc: “Tôi tuyên khấn cùng Thiên Chúa, giữ đức Vâng phục, Nghèo khó và Khiết tịnh”. Đây cũng chính là những gì mà thánh Giuse đã sống một cách sung mãn trước khi đời sống thánh hiến xuất hiện trong Giáo hội.
- Hát: Ca mừng Thánh Giuse (TN2 328 (1))
- Thánh Giuse sống Vâng Phục
Trong Tin Mừng Matthêu, thánh Giuse được trình bày như một người “công chính”. Theo ý hướng của Tin Mừng thứ nhất thì từ “công chính” ở đây được hiểu là lòng đạo đức được xây trên việc hoàn toàn trung thành với lề luật. Thực vậy, khi đọc lại các trình thuật về thời thơ ấu của Chúa Giêsu, chúng ta nhận thấy thánh Giuse là người luôn luôn lắng nghe và đáp trả thánh ý Thiên Chúa, dù cho đó là những điều mà ngài không mong đợi. Chẳng hạn trong việc thánh nhân, đang thắc mắc về sự mang thai của Maria, và ngài đã định tâm lìa bỏ Maria cách kín đáo. Nhưng ngay sau đó, thánh Giuse đã nghe lời sứ thần báo tin và mau mắn đón Maria về nhà mình. Rồi trong việc đem Chúa Giêsu và Mẹ Maria trốn sang Ai Cập và trở về Nazarét, ngài cũng vâng phục mau mắn như thế. Có lẽ hơn 30 năm trong mái nhà Nazarét, ngài cũng luôn lắng nghe thánh ý Chúa và đáp trả một cách trung thành qua việc gìn giữ và bảo vệ Đức Maria và Chúa Giêsu, nhất là trong việc nuôi dưỡng và giáo dục Hài Nhi Giêsu.
Tinh thần vâng phục của thánh Giuse, được thể hiện trong lời khấn vâng phục của người tu sĩ hôm nay. Điều này Công đồng Vaticano II tái khẳng định: “Nhờ khấn giữ đức vâng lời, các tu sĩ tận hiến ý muốn của mình như của lễ bản thân dâng lên Thiên Chúa, nhờ đó họ được kết hợp với ý muốn cứu rỗi của Ngài cách kiên trì và chắc chắn hơn” (Perfectae Caritatis, số 14). Như vậy, đời sống vâng phục của thánh Giuse là sống cho Thiên Chúa, và hiến dâng cuộc đời cho tình yêu và đức ái trọn hảo mà không so đo hơn thiệt. Ngài đã chấp nhận kế hoạch của Thiên Chúa và đặt niềm tin nơi một mình Thiên Chúa. Chính nhờ sự tuân phục này mà kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa được thực hiện và hậu quả là làm cho đời sống của thánh Giuse thêm phong phú và hoàn thiện hơn, đồng thời cũng mở ra với những chiều kích khác của cuộc sống tròn đầy.
- Hát: Giuse nhân đức (TN2 330 (1))
- Thánh Giuse sống Nghèo Khó
Nhìn vào cuộc sống của gia đình Nazarét, chúng ta thấy thánh Giuse đã sống một cuộc sống nghèo khó về vật chất và tinh thần cùng với Mẹ Maria và Chúa Giêsu.
Thực vậy, Chúa Giêsu không chọn cho mình một người cha giàu có, nhưng đã chọn thánh Giuse, một người thợ mộc nghèo, dân dã. Cảnh nghèo này được thánh Luca mô tả qua trình thuật Giáng Sinh. Ở Bêlem, thánh Giuse không có đủ tiền để thuê phòng trọ cho Đức Maria, khi Mẹ đến giờ mãn nguyệt khai hoa. Vì thế, Chúa Giêsu đã phải sinh ra ở một nơi nào đó, bên vệ đường, nơi máng cỏ, trong gió sương vào mùa đông năm ấy. Và có lẽ những năm tháng nơi ngôi làng Nazarét, gia đình Thánh gia đã sống một cuộc sống thanh bần và lam lũ như bao người dân bình dân khác. Ở đó, thánh Giuse đã phải hy sinh lao nhọc để đủ lương thực cho mẹ Maria và Chúa Giêsu. Là một người công chính, chắc ngài cùng với Mẹ Maria cũng đã chia sẻ một cách quảng đại cho những người nghèo khổ hơn mình. Điều mà sau này Chúa Giêsu nói: “Cho thì có phúc hơn là nhận”. Một cuộc sống thành bần “đói cho sạch, rách cho thơm” này đã ăn sâu vào trong lối sống của Đức Giêsu: “Con chim có tổ, con chồn có hang, nhưng con người không có chỗ gối đầu” (Lc 9,58).
Nhưng điều đáng bàn hơn vẫn là cuộc sống nghèo khó tinh thần của thánh Giuse. Ngài đã chấp nhận từ bỏ tất cả những kế hoạch riêng tư của cuộc đời mình để đi theo tiếng gọi của Chúa, hiến thân phục vụ chương trình cứu độ của Thiên Chúa. Giá trị của khó nghèo nơi cuộc đời thánh Giuse là vâng Ý Chúa, sẵn sàng quên mình vì Chúa và người khác qua sự sẻ chia cuộc sống, những ưu tư, những vui buồn với Mẹ Maria và Chúa Giêsu. Nhờ thế, ngài trở nên người giàu có về niềm vui, niềm hạnh phúc. Đời sống khó nghèo của thánh Giuse thể hiện một đời sống nghèo khó triệt để của Tin Mừng mà Chúa Giêsu sẽ rao giảng: “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5,3).
Sự nghèo khó mà thánh Giuse đã sống được thể hiện nơi lối sống của Đức Giêsu từ hơn hai nghìn năm trước, nay lại được đông đảo Kitô hữu bắt chước và noi theo. Điều đó thể hiện rõ trong giáo huấn của Công đồng Vaticanô II: “Nghèo khó tuyên xưng rằng Thiên Chúa là tài sản duy nhất và chân thật của con người. Được sống theo gương Đức Kitô, Đấng vốn ‘giàu sang phú quý đã tự trở nên nghèo khó’ (2Cr 8,9), lời khấn thanh bần trở thành biểu tượng của sự trao ban bản thân trọn vẹn mà Ba Ngôi đã trao ban cho nhau” (Perfectae Caritatis, số 13).
Đời sống khó nghèo của thánh Giuse được thể hiện qua Giáo huấn và cuộc đời của Chúa Giêsu và đến lượt những giá trị này trở thành gương mẫu cho người tu sĩ hôm nay. Đó là tiêu chuẩn giúp chúng ta có được đời sống nghèo khó thanh thoát và vui tươi, ra khỏi những bịn rịn về tiền bạc vật chất, nhưng biết quảng đại sẻ chia cho người nghèo khổ. Hơn nữa, sống nghèo trong xã hội hôm nay là biết sống trung thực với những giá trị Tin Mừng và can đảm lội ngược dòng với những tiêu chuẩn, những mức thang giá trị của xã hội tiêu thụ (x. Nguyễn Thái Hợp, Bước theo Đức Kitô, tr 181).
- Hát: Thánh Giuse (1) (TN2 320 (1))
- Thánh Giuse sống Khiết Tịnh
Nhìn vào các tượng thánh Giuse, chúng ta thấy ngài được phác hoạ như cụ già, râu tóc bạc phơ, một tay bế Chúa Giêsu, tay kia cầm một nhành huệ trắng. Có lẽ người ta muốn diễn tả sự khiết tịnh của thánh Giuse như bông huệ trắng trong, thuần khiết. Hơn nữa, qua đó người ta cũng muốn bênh vực cho sự đồng trinh của Đức Maria. Đây là một truyền thống đạo đức tốt đẹp, chúng ta không muốn phủ nhận nó.
Nhưng trong thực tế chúng ta có thể tưởng tượng thánh Giuse là một thanh niên đẹp trai, đạo đức và khoẻ mạnh. Một người như thế mới có thể chăm lo cho đời sống của gia đình Nazarét, nhất là trong việc bảo vệ và giáo dục Chúa Giêsu. Vậy, chúng ta lý giải thế nào về đời sống khiết tịnh của thánh Giuse trong khi ngài vẫn sống trong môi trường gia đình với vợ hiền và con ngoan như thế?
Thánh Inhaxiô thành Antiôkia cho rằng: “Ma quỷ không hề biết về sự trinh khiết, sự sinh con của của Đức Maria, cũng như về sự chết của Chúa, ba mầu nhiệm này hoàn toàn nằm trong bí mật của Thiên Chúa”. Cũng thế, ta có thể thêm một điều: “Ma quỷ không hề biết về sự khiết tịnh của thánh Giuse. Đây cũng là bí mật của Thiên Chúa”. Nhưng theo niềm tin truyền thống, chúng ta biết được thánh Giuse có đời sống khiết tịnh.
Trong kinh cầu thánh Giuse, Giáo hội vẫn tuyên xưng ngài là “Quan thầy của các kẻ đồng trinh”. Thực tế, Giáo hội cũng chưa bao giờ định tín về sự khiết tịnh của thánh Giuse, nhưng nếu chúng ta xét xem một vị tiền hô của Chúa là Gioan Tẩy giả với vinh dự giới thiệu Chúa Giêsu mà còn được Thiên Chúa chuẩn bị từ lâu trong chương trình của Ngài, để cho thánh nhân không vướng vấn tội lỗi, phương chi thánh Giuse là Cha nuôi Chúa Giêsu, người sẽ được bồng bế, che chở, nuôi dưỡng Chúa Cứu Thế và Mẹ thánh của Ngài? Chắc rằng Thiên Chúa đã chọn lựa cho con của mình một người cha tốt lành thánh thiện và trinh sạch.
Với những ý kiến này, chúng ta có thể nói tình yêu của thánh Giuse dành cho Đức Maria là một tình yêu trinh sạch, vẹn toàn và vượt lên trên mọi ham muốn của trần gian… Và như thế nó trở nên lời tiên tri về tình yêu vĩnh cửu tồn tại trong vương quốc Phục Sinh. Một tình yêu không bao giờ biết đến nhục dục, nhưng chỉ biết đến những nụ hôn của ân sủng. Một tình yêu không bao giờ chiếm hữu người yêu cho riêng mình, nhưng chỉ là một sự hiến thân thuần tuý. Một tình yêu canh giữ mọi phong phú của khác biệt giới tính và biến đổi chúng thành những tặng ân của ân sủng. Thực vậy, đời sống khiết tịnh của thánh Giuse là mẫu mực của tình yêu cho đời sống thánh hiến hôm nay. Điều mà Chúa Giêsu đã nói: “Ai hiểu được thì hiểu”. Một tình yêu hiến thân cho Thiên Chúa “bằng một con tim không chia sẻ”, để làm chứng cho Nước Trời ở trần gian.
- Cầu nguyện:
Thánh Giuse mãi là gương mẫu của đời sống thánh hiến, ngài đã sống và tiên báo trước một lối sống theo các giá trị Tin Mừng, điều mà về sau Chúa Giêsu đã sống, đã rao giảng và mời gọi các môn đệ bước theo Ngài, để đạt đến sự trọn lành Phúc Âm. Lạy Chúa, chúng con cũng là những môn đệ của Đức Kitô, chúng con tin rằng Ngài cũng đã yêu thương và chọn gọi chúng con làm môn đệ của Ngài. Và như thế, chúng con cũng đang mang trên cuộc đời chúng con sứ mạng trở thành dấu chỉ Nước Trời, dấu chỉ về niềm hy vọng Kitô giáo cho một thế giới trần tục hóa và con người đang chìm trong sự vô vọng và bế tắc.
Nhờ lời chuyển cầu của thánh Giuse, xin Chúa ban ơn giúp sức cho mỗi người chúng con biết không ngừng noi gương thánh Giuse, và sống trung thành với những gì chúng con đã cam kết trong bí tích Thánh Tẩy và trong lời khấn hứa với Thiên Chúa, hầu làm cho đời sống chúng con luôn trổ sinh những bông hoa thánh thiện và lừng ngát hương thơm cho Chúa và anh chị em xung quanh chúng con. Amen.
- Hát: Thánh Giuse (3) (TN2 334 (1))
Ban Phụng vụ
(Tháng 3.2021)